Mgbe oge ọkọchị nke afọ 2021 na-ekpo ọkụ nke nwere oke okpomọkụ, mpaghara ugwu ebutela n'oge oyi, ọ kpuchiwokwa nnukwu snow, ọbụlagodi na Ọzara Sahara, otu n'ime ebe kacha ekpo ọkụ n'ụwa. N'aka nke ọzọ, mpaghara ndịda ebutela ọkụ na-ekpo ọkụ, ebe okpomọkụ na-eru ogo Celsius 50 n'Ebe Ọdịda Anyanwụ Australia, nnukwu iceberg na Antarctica agbazewo. Ya mere, gịnị mere ụwa? Gịnị mere ndị ọkà mmụta sayensị ji kwuo na mkpochapụ nke isii nwere ike ịbịa?
Dị ka ọzara kasị ukwuu n'ụwa, ihu igwe nke Ọzara Sahara na-ekpo ọkụ nke ukwuu. Ọkara nke mpaghara ahụ na-enweta ihe na-erughị 25mm nke mmiri ozuzo kwa afọ, ebe ụfọdụ na-enwetaghị mmiri ozuzo ruo ọtụtụ afọ. Okpomọkụ kwa afọ na mpaghara ahụ dị elu dị ka 30 ℃, na nkezi okpomọkụ okpomọkụ nwere ike gafere 40 ℃ maka ọtụtụ ọnwa na-esochi, na okpomọkụ kachasị elu edere dị elu dị ka 58 ℃.
Ma n'ebe dị otú ahụ na-ekpo ọkụ na nke kpọrọ nkụ, ọ adịkarịghị snoo a oyi. Obere obodo Ain Sefra, nke dị na ọzara ugwu Sahara, snoo n'ọnwa Jenụwarị n'afọ a. Snow kpuchiri ọzara ọla edo. Agba abụọ ahụ gbakọrọ na ibe ya, ebe ihe nkiri ahụ dịkwa nnọọ iche.
Mgbe snow dara, okpomọkụ dị n'obodo ahụ gbadara ruo -2°C, nju oyi ole na ole karịa nkezi okpomọkụ n'oge oyi gara aga. Obodo a kpuchiri snoo ugboro anọ n'ime afọ 42 gara aga, nke mbụ na 1979 na nke ikpeazụ n'ime afọ isii gara aga.
Snow dị n'ọzara na-adịkarị ụkọ, n'agbanyeghị na ọzara na-ajụ oyi nke ukwuu n'oge oyi na okpomọkụ nwere ike ịdaba n'okpuru efu, mana ọzara na-akpọnwụ nke ukwuu, mmiri anaghị ezughị oke n'ikuku, mmiri na-ezokwa ntakịrị. snow. Mmiri snow na-ada na Ọzara Sahara na-echetara ndị mmadụ mgbanwe ihu igwe zuru ụwa ọnụ.
Onye Russia na-ahụ maka ihu igwe bụ́ Roman Vilfan kwuru na snow dara na Ọzara Sahara, ebili mmiri oyi na North America, ihu igwe na-ekpo ọkụ nke ukwuu na Russia na Europe, na nnukwu mmiri ozuzo kpatara idei mmiri na Western Europe. Ihe na-eme n'ọdịdị ihu igwe ndị a na-adịghị mma na-aghọwanye ugboro ugboro, na ihe kpatara ya bụ mgbanwe ihu igwe nke okpomọkụ ụwa na-akpata.
Na mpaghara ndịda ugbu a, enwere ike ịhụ mmetụta nke okpomoku zuru ụwa ọnụ ozugbo. Ọ bụ ezie na ebili mmiri nke dị n’ebe ugwu ka nọ na-eche ihu n’ebe ndịda ihu igwe ihu, okpomọkụ dị n’ebe ndịda chere ihu, na-enwe okpomọkụ karịrị 40 Celsius n’ọtụtụ akụkụ nke South America. Obodo Onslow dị na Western Australia dekọtara oke okpomọkụ nke 50.7 ℃, na-emebi ndekọ maka okpomọkụ kachasị elu na mpaghara ndịda.
Oke oke okpomọkụ dị na mpaghara ndịda na-emetụta mmetụta dome thermal. N'oge okpomọkụ na-ekpo ọkụ, ọkọchị na enweghị ikuku, ikuku na-ekpo ọkụ na-esi na ala enweghị ike ịgbasa, kama ọ na-agbanye n'ala site na nrụgide dị elu nke ikuku ụwa, na-eme ka ikuku dịkwuo ọkụ. Okpomọkụ dị oke egwu na North America na 2021 bụkwa ihe mmetụta thermal dome kpatara.
N'ọnụ ọnụ ebe ndịda nke ụwa, ọnọdụ ahụ enweghị nchekwube. N'afọ 2017, nnukwu iceberg dị nọmba A-68 kwụsịrị na shelf ice Larsen-C dị na Antarctica. Mpaghara ya nwere ike iru square kilomita 5,800, nke dị nso na mpaghara Shanghai.
Mgbe ice ahụ kwụsịrị, ọ nọ na-agagharị n'Oké Osimiri Ndịda. Ọ gara ebe dị puku kilomita anọ n'ime otu afọ na ọkara. N'ime oge a, iceberg gara n'ihu na-agbaze, na-ewepụta ihe ruru ijeri tọn 152 nke mmiri ọhụrụ, nke ya na ikike nchekwa nke 10,600 West Lakes.
N'ihi okpomoku zuru ụwa ọnụ, mgbaze nke ogwe ugwu na ndịda, bụ nke a na-ekpochi n'ọtụtụ mmiri dị ọcha, na-eme ngwa ngwa, na-eme ka oke osimiri na-aga n'ihu. Ọ bụghị naanị nke ahụ, mana ikpo ọkụ nke oke osimiri na-ebutekwa mgbasawanye okpomọkụ, na-eme ka oké osimiri buru ibu. Ndị ọkà mmụta sayensị na-ekwu na ọkwa oke osimiri zuru ụwa ọnụ ugbu a dị 16 ruo 21 centimeters karịa ka ọ dị 100 afọ gara aga, ma na-arị elu ugbu a na milimita 3.6 kwa afọ. Ka oke osimiri na-aga n'ihu na-arị elu, ọ ga-anọgide na-emebi àgwàetiti ndị ahụ na ebe ndị dị n'ụsọ oké osimiri dị ala, na-eyi ndụ ụmụ mmadụ egwu n'ebe ahụ.
Ihe omume ụmụ mmadụ ọ bụghị nanị na-awakpo ma ọ bụ ọbụna na-ebibi ebe obibi nke anụmanụ na osisi ndị dị n'okike, kamakwa na-ebunye nnukwu carbon dioxide, methane na gas ndị ọzọ na-ekpo ọkụ, na-eme ka okpomọkụ zuru ụwa ọnụ na-ebili, na-akpata mgbanwe ihu igwe na oke ihu igwe na-adịwanye njọ. ime.
A na-eme atụmatụ na e nwere ihe dị ka nde 10 ụdị dị ugbu a n'ụwa. Ma n'ime narị afọ ole na ole gara aga, ihe dị ka ụdị 200,000 anwụọla. Nnyocha na-egosi na ọnụ ọgụgụ dị ugbu a nke ikpochapụ ụdị anụmanụ dị n'ụwa na-adị ngwa karịa nkezi ọnụọgụ akụkọ ihe mere eme nke ụwa, ndị ọkà mmụta sayensị kwenyere na mkpochapụ nke isii nwere ike ịbịa.
N'ime ọtụtụ narị nde afọ gara aga n'ụwa, ọtụtụ ihe omume mkpochapụ ụdị dị iche iche, ndị ukwu na ndị nta, emewo, gụnyere ihe mkpochapụ oke ise dị oke egwu, na-eme ka ihe ka ọtụtụ n'ụdị dị iche iche pụọ n'ụwa. Ihe kpatara mkpochapụ ụdịdị gara aga ihe niile sitere na okike, na nke isii kwenyere na ọ bụ ihe kpatara mmadụ. Ụmụ mmadụ kwesịrị ime ihe ma ọ bụrụ na anyị achọghị ịla n'iyi dịka 99% nke ụdị ụwa mere.
Oge nzipu: Eprel-12-2022